Het aantal mensen dat kampt met sombere gedachten of zelfs de gedachte aan zelfmoord, is groot. Maar het taboe op het onderwerp is dat helaas ook. Eind 2018 startte GGD IJsselland samen met de 11 gemeenten daarom het project Zelfmoord? Praat erover! Kees, namens de gemeente Hardenberg: “Als je alleen naar de cijfers kijkt, dan blijven het kille getallen. Als je naar de verhalen achter de cijfers en de weg ernaartoe luistert, wordt het probleem echt duidelijk.” “We willen dat het een normaal gespreksonderwerp wordt,” valt Martine bij.
Het onderwerp moet voor altijd op de agenda
De verhalen zijn divers. “Het valt niet zo eenvoudig te zeggen wanneer of wie worstelt met zelfmoordgedachten,” vervolgt Kees. Martine: “Veel mensen kennen iemand die door zelfmoord om het leven is gekomen dichtbij of wat verder weg.” Mensen met zelfmoordgedachten zien het als laatste redmiddel na een opeenstapeling van problemen. Verlies speelt van een grote rol, bijvoorbeeld verlies van werk of het einde van een liefdesrelatie. Dat heeft veel impact. Erover praten kan opluchten en nieuw perspectief bieden."
COVID-19 geeft extra stress
Daar kwam recent de COVID-19 uitbraak bij. Martine: “Door deze uitbraak hebben veel mensen zorgen en stress. Daardoor zou het best kunnen dat het aantal suïcides toeneemt.” Kees: “Dat zou inderdaad goed kunnen. Er valt uiteindelijk slecht te voorspellen wat er van invloed is op de mentale gezondheid van mensen. Wat we wel weten, is dat praten helpt om eenzaamheid te doorbreken en zelfs een enorme opluchting kan zijn. Door het taboe op praten over zelfdoding te doorbreken, kan professionele hulp sneller ingezet worden." Het project duurt in elk geval vier jaar. Martine: "Maar het is belangrijk dat het onderwerp ook daarna nog op de agenda blijft.”
De COVID-19 uitbraak kan leiden tot een toename van het aantal suïcides
Gatekeepers
Belangrijk in het project van de samenwerkende gemeenten en de GGD zijn de gatekeepers. Martine: “Gatekeepers zijn professionals en vrijwilligers die we opleiden om de mogelijke signalen van gedachten over zelfdoding te herkennen. Ook leren ze hoe je hierover met die persoon kunt praten.” De trainingen worden gecoördineerd door 113 Zelfmoordpreventie. Kees: “Terugkomend op die cijfers: die laten zien hoeveel mensen voor zelfdoding hebben gekozen of een poging doen. Maar dat is maar het tipje van de berg. Voordat iemand tot zo’n vreselijk besluit komt, heeft hij of zij al een buitengewoon ellendige periode gehad. Ook hen willen we bereiken met de boodschap: praten helpt!“
De training is inmiddels aan vele mensen in Nederland gegeven, meestal werkzaam op scholen, in wijkteams, als jeugdagent, in de jeugdzorg, in de agrarische sectoren en in sectoren die werken met kwetsbare groepen. Martine: “Iedereen kan gatekeeper zijn. Het gaat over ons contact van mens tot mens. Over echt luisteren, zonder oordeel. Op het juist moment aan iemand vragen: 'hoe gaat het nu met je?' kan ervoor zorgen dat je iemand die de wanhoop nabij is, weet te bereiken. Als we dat voor elkaar krijgen, dan betekent dat veel winst.”
Meer weten over Zelfmoord? Praat erover!?
Ga naar de pagina suicidepreventie. Zoek je hulp of wil je met iemand praten? Je kunt anoniem chatten via www.113.nl. Of bel 0900-0113.