Droomgesprek gezonde leefomgeving met Wiepke van Erp Taalman Kip

In de serie Droomgesprekken praten we met professionals uit IJsselland over hun droomomgeving. Hoe ziet die eruit en wat zijn de belangrijkste elementen? In dit droomgesprek vertelt Wiepke van Erp Taalman Kip, bestuurder bij Woonstichting SWZ, over wat een gezonde leefomgeving voor haar betekent en welke rol een woningstichting hierin heeft.

Leestijd ca. 7 minuten
01-10-2021

Wiepke vertelt: bij een gezonde leefomgeving denk ik aan een beetje rust en ruimte, een beetje buitenzijn en prettig samenwonen met je buren. Welzijn. Tegenwoordig wordt de omgeving steeds drukker door bebouwing, auto’s e.d. Mensen ervaren in toenemende mate last van elkaar, we zijn steeds minder tolerant naar elkaar. Daarnaast speelt de extramuralisering van de zorg een rol (het bieden van zorg in de eigen woning in plaats van een zorginstelling). Dit zorgt ervoor dat meer mensen met allerhande beperkingen en/of psychische problemen in de wijken wonen. Deze mensen wonen doorgaans in de sociale huursector omdat ze veelal lage inkomens hebben, zo ook in de woningen van SWZ. Mede door dát beleid wonen onze huurders steeds meer tussen mensen die vroeger intramuraal woonden (in een zorginstelling) en nu in de wijk. Met alle overlastproblemen van dien. En als jij als bewoner moet dealen met overlast van iemand die jou intimideert, dan ben je daar op een geven moment wel klaar mee. Mensen worden daar niet gezonder van en krijgen door de overlast doorlopend stress. Het zou fijn zijn als we hier eerder, beter en constructiever tegen zouden kunnen optreden, en ook beter in staat zouden zijn mensen met bepaalde problematiek op geschikte plekken op te vangen.

We willen een mooie, veilige en gezonde leefomgeving. Dit gaat over de buiten- en binnenruimte. Plekken om tot rust te komen. In onze woningen proberen we dat na te streven. Dit leidt uiteindelijk tot minder stress. Soms hebben we ook invloed op de aard en omvang van de buitenruimte, maar lang niet altijd. Hoeveel invloed we hebben, is afhankelijk van de locatie en de ontstaansgeschiedenis. Wanneer we klachten ontvangen over overlast, treden we zo snel mogelijk op. We proberen hier bovenop te zitten. Mijn ervaring is: hoe strakker je er boven op zit, hoe beter het opgelost kan worden. Dat helpt. Soms is het echt nodig dat je daarbij macht en gezag uitoefent en van daaruit morele kaders durft te stellen. Maar dat is niet altijd makkelijk, en niet iedereen kan dat.

Wat ontbreekt in veel wijken is ambulant opbouwwerk

Wat mijns inziens ontbreekt in veel wijken is ambulant opbouwwerk. Het is een onderschat vak, slecht betaald en gemeenten hebben er de afgelopen decennia enorm op bezuinigd. Achteraf gezien doodzonde. Dit werk in de wijk zou weer terug moeten komen. Bijvoorbeeld: een bewoner gooit zijn afval van zijn balkon, in de tuin van een bewoner op de begane grond die daar een fijne plek heeft. De bewoner van de begane grond durft de overlastgever niet aan te spreken. En vanuit de woningstichting is dit lastig aan te pakken, want vaak kun je niet bewijzen wie het afval naar beneden heeft gegooid en wordt het ontkend. Bovendien is het geen strafbaar feit. Dat zou het wel moeten zijn. Een dergelijke situatie is vaak niet op te lossen, behalve wanneer iemand verhuist. We hebben wel sociaal beheerders, maar niet de middelen om deze op elke plek voldoende in te zetten.

We merken dat mensen steeds minder tolerant naar elkaar worden. Vroeger, pakweg de eerste decennia na de oorlog, werd er minder snel hinder ervaren. Mensen waren op een bepaalde manier fatsoenlijker naar elkaar toe, hadden minder korte lontjes en minder boze ego’s. Er was ook fysiek meer ruimte tussen de woningen, we woonden niet zo dicht op elkaar. Dat scheelt.

Nodig is ontzettend goed onderwijs; de beste mensen van ons land moeten voor de klas. Vanaf 0 jaar zouden kinderen verplicht naar de kinderopvang / school moeten. Wanneer de professionals daar zien dat er in de thuissituatie iets niet goed gaat, moeten ze meteen ingrijpen en helpen. We moeten in de gaten houden dat mensen niet uitvallen. En iedereen moet wat zinnigs te doen hebben: je volgt onderwijs, werkt of hebt een tussenjaar. Iedereen heeft zingeving nodig. Sporten zou verplicht moeten zijn op school, idem voor lessen over gezonde eetgewoontes en gezond gedrag. Gezond gedrag moet je stimuleren, kinderen moet je daar al vroeg in meenemen.

Gezond gedrag moet je stimuleren, kinderen moet je daar al vroeg in meenemen.

We hebben als land al decennia geleden besloten om mensen met een uitkering thuis te laten zitten zonder daar iets voor terug te vragen. Dat is zo dom geweest! Op deze manier wordt de drempel om weer in werk te re-integreren alleen maar hoger en hoger. De ideologie van communisme spreekt mij aan: iedereen draagt bij naar zijn/haar mogelijkheden. Helaas weet ik ook wel dat het communisme als staatsvorm op nare dictaturen is uitgedraaid. De praktijk is weerbarstig.

Ik zou vooral willen dat er per onderwerp meer geluisterd wordt naar mensen die in de praktijk met de betreffende problematiek te maken hebben en er echt verstand van hebben. Bijvoorbeeld landschapsarchitecten, milieudeskundigen, onderwijzers, zorgmedewerkers, politieagenten en (sociale) verhuurders. En ook bewoners, die vaak zelf heel goed weten wat hun wijk nodig heeft. Het is belangrijk aandacht te hebben voor de verschillende praktische mogelijkheden die dit soort mensen kennen: luister daarnaar, en handel daarnaar.